اسوه عشق وجهاد حسین بن علی(ع)

امربه معروف ونهی از منکر از نخستین وموثرترین روش برای دعوت دیگران به نیکی وباز داشتن از منکرات می باشد. که درصورت ترک آن ضرر وزیانهای زیادی متوجه جامعه اسلامی می شود. نتیجه این كه امر به معروف و نهی از منكر همچون خون در ساختار دین جریان دارد و ضامن حیات اسلام است.
این نوشتار سعی برآن دارد تا بررسی جایگاه امربه معروف ونهی از منکردر اسلام و پیامدهای ترک این فریضه گامی به سوی تشویق فراگیر کردن این وظیفه نمود. زیرا جامعه ای که در آن به ین تکلیف الهی عمل نشود رحمت الهی زایل وعذاب الهی دامنگیر آن خواهد شد.

درعصر امام حسن به گونه اي به بار نشسته بود كه نه تنها آسيب هاي اجتماعيِ جامعه اسلامي، اصلاح نشده بود، بلكه با مسائل عميق تري نيز روبه رو گرديده بود و لذا امام حسن در چنين وضعيتي علي رغم حمايت تعدادي اندك از شيعيان حقيقي، نمي توانست به جنگ با معاويه ادامه دهد؛ زيرا در آن صورت لااقل بزرگترين ضربات دستگاه اموي به پيكره شيعه وارد مي آمد، اما پس از اینکه صلح انجام شد ومعاویه برخی از شروط صلح نامه را زیر پا گذاشت وفرزندش یزید را برخلاف صلح نامه به ولیعهدی خود انتخاب کرد وبه عنوان حاکم بر مسلمنان منصوب کرد لذا دیگر امام بیعت را جایز نداست وحاضر به بیعت نشد واین عدم بیعت امام حسین سبب شد تا پس از این واقعه عده ای شیعیان حاضر به بیعت با دستگاه جور نشوند.

نهضت عاشورا بی تردید در پویایی تشیع آثاری فراوان دارد. شیعیان از قیام عاشورا واقدام امام حسین الگو گرفته اند ودر برابرستم کاران ساکت نمی نشستند وبه قیام می پرداختند. هرچند این قیام ها در بیشتر مواقع به شکست می خوردند والبته ما در پی آن نیستیم به تحیلیل شکست ها وموفقیتها بپردازیم بلکه فقط می خواهیم وام داری این قیامها را از حادثه عاشورا نشان دهیم که اینها از این قیام تاسی گرفتند ودر مقابل ظلم وستم کوتاه نیامدند وجان خویش را در برابر هدف خویش گذاشتند. مانند قیام زید(محمد بن جرير طبري، همان،ج7ص183) ویحیی(محمد بن جرير طبري، همان،ج7ص188) نفس زکیه (احمد بن يحيي بلاذري،ج3، ص94)شهید فخ(محمد بن على بن طباطبا المعروف بابن الطقطقى،همان، ص189 )و… اما پس این واقعه ها که قیامی علیه ظلم وستم بودند مردم آنها را گرامی میداشتند وبه سبب مظلومیت آنها به تشیع گرایش پیدا می کردنند نمونه این قیامها قیام زید و یحیی بن زید می باشد.
وي دليل قيام خويش را براي امر به معروف ونهي از منکر وخون خواهي جدش حسين(ع) اعلام کرد، ودر پاسخ مردم کوفه نيز چنين گفت :خدا را شکر مي کنم؛ دينم را کامل کرد، در حالي که شرم داشتم بر رسول خدا در کنار حوض کوثر وارد شوم، و امر به معروف ونهي از منکر انجام نداده باشم. محمد بن على بن طباطبا المعروف بابن الطقطقى، همان، 132) وپیشنهاد میشود که با مطالعه موردی این قیام نقش قیام عاشورا بهتر مشاهده کرد.
همچنین وقتی یحیی به ایران آمد و مردم شهرهاي ديگر را از قيام خود که قيامي عليه ظلم و ستم و دعوت به دين و سنت بود، آگاه کند. وقتي يحيي بن زيد کشته شد، خراسانيان هفت شبانه روز به سوگ نشستند و هر کودکي متولد شده در آن سال به دنيا را نام يحيي يا زيد مي گذاشتند. (علي بن حسين بن علي مسعودي،همان، ج3، ص214 )
دراين جنبش‌ها عواملي همچون ظلم وستم خلفا، واجراي عدالت وبازگشت به کتاب وسنت بوده است که اگر رجوع کنیم به شعارهای امام حسین می بینیم از این نهضت وام گرفته اند.
واین عدم ظلم وپذیری شیعیان در مقابل حاکم جور از علل ماندگاری این واقعه شده است.

احياي سنت پيامبر(ص)
جامعه در عصر امام حسين با بحران تزلزل ارزش هاي انساني مواجه بودارزش ها و هنجارهاي اجتماعي جامعه اسلامي پس از پيامبر اكرم به دلايل متعددي دچار آفت انحراف گشته بود. دینی که پیامبر بر مردم عرضه کرده بود دچار انحراف گشته بود وارزشهای جاهلی در جامعه تقویت می شد وارزشهای اسلامی رو به فراموشی بود. بی عدالتی واشراف گرایی در جامعه تبدیل به ارزش شده بود. واکنون حاکمی بر جامعه مسلط شده بود که بدون ترس و واهمه ارزشهای اسلامی را زیر پا می گذاشت. از این رو بود که امام حسین فرمود اگر یزید بر جامعه حکومت کند فاتحه اسلام خوانده شده است.
زماني که از امام حسين(ع) براي يزيد بيعت خواستند، امام حاضر به بيعت با يزيد نشد. وضيعت اسفناکي که در جامعه اسلامي وجود داشت، رواج منکر، رويگرداني ازسيره پيامبر، شخصيتي همچون امام حسين(ع) حاضرنبود با فردي همچون يزيد که آشکارا فسق انجام مي‌داد، بيعت کند وآن حضرت در پاسخ مروان که از او خواست بيعت کند، فرمود: انالله وانا اليه راجعون، زماني که امت اسلام به زمامداري چون يزيد گرفتارآيند بايد فاتحه‌ي اسلام را خواند و درادامه به مروان فرمود: از جدم رسول خدا شنيدم خلافت بر خاندان ابوسفيان حرام است. (جمعى از نويسندگان،مترجم على مؤيدى‏، فرهنگ جامع سخنان امام حسين عليه السلام‏، ص : 318)
در چنین اوضاع واحوالی امام تصمیم میگیرد به مردم کوفه پاسخ مثبت دهد وشعار خویش رااحیای سنت قرار دهد. امام حسين در نامه‌اي به جمعي از بزرگان بصره، هدف از قيام بر ضد حکومت يزيد را احياي سنت پيامبر بيان مي‌فرمايد:
 «و أنا اَدْعُوکُمْ إلي کتابِ اللهِ و سُنَّةِ نَبِيِّهَِ فَإنَّ السُّنَّةَ قَدْ أمِيتَتْ) تاريخ طبري، ج5، ص357 ( من شما را به کتاب خدا و سنت پيامبرش فرا مي‌خوانم؛ چرا که اين گروه سنت پيامبر را از بين برده‌اند. اری اکنون این چنین است که امام با قیام خود سبب پایداری تشیع و اسلام راستین شده است . واز این رو مسلمنان مدیون ایثار وفداکاری حسین بن علی(ع) هستند. الاسلام علیک یا ابا عبدالله الحسین

به خداوند بخشنده مهربان(تاثیر گذاری عاشورا ودرماندگاری وپویایی تشیع)
یکی از سرمایه های تشیع که سبب ماندگاری وپیشبرد آن شده است، نهضت عاشورا می باشد واقعه ای که قرن اول هجری تا به الان علاوه بر اینکه مظلومیت فرزند پیامبر را نشان میدد درسهایی را در میان مردم وازادگان جهان یاد آوری می‌کندکه برای هر ازاده ای در هرکجای دنیا با هر مذهب واعتقادی، قابل تامل می باشد. درسهایی که ما از حسین ویارانش می آموزیم مقیاس وملاکی برای اعمال ما در زندگی میباشد. یکی از این درسها درس عزت نفس است که با تبیین هرچه بیشتر این مفهوم در در سخنان امام حسین به خوبی مشاهده می شود. درسی که از زبان خودش گفته است هیات منا الذله.
زمانی که امام در صحرای کربلا با حرمواجه می شود وحر از وی میخواهد تا نزد ابن زیاد ببرد، امام قاطعانه این سخن را رد می کند ومی گوید"الموت ادنی من ذالک: مرگ نزدیکتر از این خواسته است"(الفتوح ج5 ص78)
ودر ادامه امام بیان می کند به راه خود ادامه می دهم ومرگ برای جوانمرد مسلمانی که قصدی نیک داشته ودر راه خدا جهاد کند، ننگ نیست. (همان ص79 و رک وقعه الطف ص173)
همچنین زمانی به جنگ نزدیک میشدند وعمر بن سعد نزد امام شخصی را فرستاد تا برای یزید بیعت بگیرد اما امام این پیشنهاد را رد می کند ومی فرماید: هرگز این خواسته ابن زیاد را برآورده نمی کنم ودر این صورت مگر غیر از این است که کشته شوم پس خوشا چنین مرگی.موسوعه کلمات امام حسین ص382) اینها کمترین نمونه های است که تاریخ آن را ثبت کرده است. واین عزت طلبی وعزت نفس بالای امام میتواند برای ما درسی باشد. حال دوباره بیان می کنیم که این درسهای عاشورا سبب ماندگاری این حادثه شده است واین حادثه سبب پایداری واستقامت شیعیان شده است. شیعیان در طول تاریخ با تاسی از امام حسین هیچ گاه در مقابل حاکم جور سر تعظیم فرود نیاوردند وبی شک اگر نگوییم این نهضت راز ماندگاری تشیع است اما یکی از عوامل آن می باشد. اسلام علیک یا ابا عبدالله الحسین.

این دو نص در فتوح آمده است و امام ازهمان ابتداي حركت، در وصيتش به برادر محمد بن حنفيه نوشت: من نه به دليل خودخواهى يا خوشگذرانى يا فساد و يا ستم‌گرى از مدينه خارج می شوم، بلكه هدفم اصلاح در امت جدم است و خواسته ام امر به معروف و نهى از منكر می‌باشد. مى-خواهم به سيره و قانون جدم و پدرم، على بن ابى طالب، عمل كنم وسیره الخلفا الراشیدن المهدیین رضی الله عنهم. ودر جای دیگر می‌فرماید: فلما فرغ من صلاته جعل يقول: اللّهم! إن هذا قبر نبيك محمد و أنا ابن بنت محمد و قد حضرني من الأمر ما قد علمت، اللّهم! و إنّي أحب المعروف و أكره المنكر، و أنا أسألك يا ذا الجلال و الإكرام بحق هذا القبر و من فيه ما اخترت من أمري هذا ما هو لك رضى.(فتوح ابن اعثم کوفی ج 5 ص21) با اشاره به دونص بالا میتوانیم از عوامل پویایی تشیع را قیام امام حسین ذکر کرد. زیرا امربه معروف ونهی از منکر یکی از ارکان دین که عاملی در برپایی مولفه های دینی می باشد با تاکید امام حسین در جامعه نمودار بهتری پیدا کرد. پس از امام حسین قیامهای متعددی علیه ظلم وستم صورت گرفت که همه این قیامها از قیام عاشورا الهام گرفته بود این قیمها ومظلومیت علویان سبب شد برخی از شیعیان به جای مانده به نقاط مختلف بروند وسعی در پراکنده کردن عقاید شیعی کنند.